....
Ergens waar de mensen alles in het werk stellen om relaties te beëindigen. Het is hun om het meesterschap van de beëindiging te doen. Het neerleggen, de breuk, het neen-, wablieft het vaarwel zeggen geeft deze mensen enorme genoegdoening.
Deze mensen weten goed genoeg wat bij iedere kennismaking speelt: niet elkaar, maar het thematiseren van het afscheid van elkaar. Hoe geeft men dit gestalte?
Mensen, jong en oud, doen elkaar de duivel aan – niet omdat ze elkaar willen leren kennen maar omdat ze elkaar bij voorbaat willen verlaten. Daarom duren relaties daar ook, immers anders zouden deze mensen niets betekenisvol kunnen achterlaten. Spanning moet men opbouwen. Dus doen zij alle moeite van de wereld elkaar zo goed mogelijk te leren kennen. Toch dit moment, dit laatste moment, is wat men daar steeds anticipeert – in iedere ontmoeting, in ieder leren kennen, in iedere relationele betekenis en iedere betekenisvolle relatie.
Het is zoals een katachtig elkaar besluipen: wie beweegt uiteindelijk eerst? Wie verlaat elkaar als eerste? Te vroeg is de genoegdoening te pril maar ben je wel zeker van jouw volbrenging. Wacht je te lang wordt het afscheid zo kostbaar dat je het niet durft in te ruilen. Het is zoals speculeren op een goudkoers die alleen nog maar zal stijgen. Wie verruilt de werkelijkheid eerst – voor zijn eigen belang? De dingen konden nog groter, beter, wezenlijker worden!
Men heeft geïnvesteerd in elkaar – dat betekent in de grootsheid van het afscheid.
Men blijft bij elkaar omdat men speculeert op het vertrek. Men vertrekt omdat men speculeert op elkaar.
Een symbolische klik tussen twee personen? Dezelfde opvattingen –lange of korte termijn– over het mogelijk einde.
De teleurstelling om het einde van een relatie valt daar het beste te begrijpen dat de ene de andere simpelweg voor was en als eerste beëindigde. Sommigen investeren nu eenmaal meer in een roemrijk, uitgesponnen slot, maar worden daardoor in snelheid bedrogen. Eens leren deze figuren leren niet te veruit te dromen en vrede te nemen met kleinere, minder diepe afscheiden. Ja, deze mensen zijn in voortdurende spanning wanneer zij zouden toeslaan; zo dat ze het eerst kunnen doen en de andere voor zijn.
Men wil zijn slag behalen – maar uiteraard moet er iets te behalen zijn. Daardoor slaat men nog niet toe. En zo zijn beide partners in een onderlinge afwachting, cirkelend om hun slot dat ze beiden stilzwijgend uitstellen.
Soms gebeurt dit na enkele weken, vaak dagen of slechts een nachtelijke ontmoeting, andere keren na jaren, decennia en kinderen – zo stijgt alleen maar de investering in hun hoogtepunt. Of in enkele klassieke gevallen na haast een eeuwigheid samen geleefd te hebben met de dood van één bejaarde partner – dan valt het noodlot des te zwaarder.
Je vindt daar mensen die plots niets meer van zich laten horen en helemaal verdwenen lijken te zijn. Dit kan eenvoudig in het begin van een relatie, net door de afwezigheid aan interrelationele diepte, kortom in een vroeg stadium. Kruimels der genoegdoening. Er zijn er ook die extra teleurstellen en een machtscoup op de andere’s teleurstelling plegen waarmee zij het spel verlammen: zij beëindigen en vragen dan een herkansing.
Alles doen deze mensen daar hetzelfde dan hier – toch heeft men hen eenmaal hierop betrapt zoeken zij je nooit meer op.
3 november 2021, Brasserie Verschueren